10.1 Stroomlijning fiscaal inzagerecht
Belasting- en inhoudingsplichtigen (hierna: belastingplichtigen) behoren geen Informatieachterstand te hebben ten opzichte van de inspecteur. Per 31 december 2025 treedt een artikel in de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) in werking waardoor belastingplichtigen, recht krijgen op inzage in de stukken die de inspecteur ter beschikking staan, of hebben gestaan, en die een rol hebben gespeeld bij zijn besluitvorming of van belang kunnen zijn voor de beslechting van eventuele (toekomstige) geschilpunten op het moment dat een belastingaanslag of een voor bezwaar vatbare beschikking wordt genomen.
Deze wetswijziging stuit bij de Belastingdienst en de Douane op problemen, omdat deze stukken zijn verspreid over meerdere processen, applicaties en systemen. In dit wetsvoorstel wordt een aanpassing voorgesteld, zodat inzage kan worden gegeven in het fiscale dossier op een manier die uitvoerbaar is.
In de kern houdt de voorgestelde wijziging in dat:
- uiterlijk bij de bekendmaking van een belastingaanslag of een voor bezwaar vatbare beschikking inzage in de daarop betrekking hebbende stukken wordt verleend,
- actief inzage wordt verleend via de bestaande portalen van de Belastingdienst en de Douane,
- de inwerkingtreding wordt gefaseerd per rijksbelasting, en
- een tijdelijke facultatieve regeling wordt voorgesteld waardoor stukken al beschikbaar kunnen worden gemaakt voordat alle op de zaak betrekking hebbende stukken beschikbaar zijn.
Als een belastingplichtige meent dat het dossier onvolledig is, kan hij daartegen opkomen in de bezwaarprocedure tegen de belastingaanslag of de voor bezwaar vatbare beschikking.
Er kunnen echter omstandigheden zijn die ertoe nopen dat bepaalde stukken geheim moeten worden gehouden en daarom niet kunnen worden gedeeld met de belastingplichtige. Dat kan alleen als daarvoor gewichtige redenen zijn.
In de werkinstructies van de Belastingdienst en de Douane zijn de volgende
voorbeelden van gewichtige redenen opgenomen:
- privacy van derden, waaronder angst voor represailles en bedrijfsgevoelige informatie,
- privacy van individuele of groepen ambtenaren,
- effectieve controle en controlestrategie,
- ongehinderde opsporing en vervolging van strafbare feiten, en
- juridische adviezen ten behoeve van het bepalen van de procespositie.
Als de inspecteur van oordeel is dat er gewichtige redenen zijn die nopen tot geheimhouding van een stuk, zal de inhoud van het stuk niet zichtbaar zijn in het portaal. In het portaal wordt de reden daarvan vermeld. Voor een burger of bedrijf is op die manier duidelijk dat er stukken in het dossier zitten die geheimgehouden zijn. In een bezwaarprocedure kan de belastingplichtige in het kader van een inhoudelijk bezwaar tegen de aanslag of de voor bezwaar vatbare beschikking stellen dat het stuk alsnog ter inzage moet worden gelegd. Als de inspecteur daar niet in meegaat, kan in beroep de rechter oordelen of het beroep op gewichtige redenen gerechtvaardigd is.
